文章基本信息

标题：DÖNÜŞEN KAMUSAL MEKÂN: İSTANBUL-GÖKTÜRK ÖRNEĞİ
本地全文：下载
作者：Ülkü ÇELEBİ GÜRKAN
期刊名称：Journal of International Social Research
印刷版ISSN：1307-9581
出版年度：2019
卷号：12
期号：62
页码：490-504
DOI：10.17719/jisr.2019.3070
出版社：Journal of International Social Research
摘要：Tarih boyunca değişen yaşam biçimine bağlı olarak kentlerin barındırdığı kamusal alanların niteliği de değişmiştir. Kamusal mekân işlevsel ve morfolojik olarak farklılaşan özelliklerine rağmen kentsel artikülasyonu kuran öğedir. Kamusal mekân bir ayrıştırma alanı değil buluşturma mekânıdır. Postmodern dönemde ortaya çıkan yeni sosyolojik ve ekonomik gerekçeler nedeniyle kentsel mekânı oluşturan yapı adaları kentsel bütünlüğe ve kentin kamusal niteliğine karşı özelleşmiş alanlar ortaya çıkarmaktadır. Planlı ancak parçalı bu yapı adalarının kentle oluşturdukları arayüzler yapısal ve işlevsel özellikleri nedeniyle bir sınıra dönüşmüştür. Bu durum sınırları kentsel artikülasyonun yeni öğesi olarak incelenmeyi gerektirmektir. Bu dönemde kamusal mekânlar benzer sosyo-ekonomik gruplar tarafından paylaşılan, diğer insanlardan fiziksel olarak izole edilmiş kapalı, homojen, özel mekânlar haline gelmeye başlamıştır. Bu bağlamda postmodern kentsel uygulamaların bir yansıması olan kapalı siteler, postmodern dönemde kamusal mekânının niteliğini etkileyen önemli kentsel unsurlardır. Bu çalışma postmodern dönemin özelliklerinden biri olan bu kentsel kamusal mekânın niteliğinin değişmesi durumunu İstanbul’daki Göktürk örneği üzerinden tartışılmıştır. Bu çalışmanın amacı; modern dönemden postmodernizme kamusal mekânın dönüşümünü “sınır” kavramı üzerinden incelemek ve bu kavramın kamusal mekânla ilişkisine kapalı konut yerleşimleri çerçevesinden bakarak; teorik bulguları İstanbulGöktürk örneklemi üzerinden gerçekleştiren ve sistematik gözlem çalışmasına dayanan bir alan çalışmasıyla tartışmaktır. Çalışma kapsamında öncelikle sınır kavramı ve kamusal mekân ile ilişkisi incelenmiştir. Alan çalışması kısmında ise kapalı konut alanlarının meydana getirdiği postmodern bir kentsel mekân düzenlemesi içerisinde kamusal mekânın döşümü morfolojik analizler ve sınır-kenar analizleri olmak üzere iki alt aşama içerisinde analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Göktürk’te kapalı siteler ile kamusal mekânın sınır ilişkisinin irdelenmesi sonucunda kamusal mekânın örgütlenmesi ile gelişecek bir kentsel alan düzenlemesi olmaksızın bu mekânların giderek yok olduğu görülmektedir. Göktürk tümüyle planlanmış, rijit, içine kapalı kentsel örüntülerin yan yana gelmesiyle oluşan ve kentsel artükülasyona olanak vermeyen yapısıyla kapalı bir kentsel alan haline gelmiştir. Çevresindeki kamusal mekânı güçlü teknolojik ve yapısal sınırlarla kendinden ayırarak bu alanları kullanılmayan boş mekânlara çevirmektedir. Kamusal mekânlar kentliler için ulaşılamayan, kullanılamayan ve geçirimsiz mekânlar haline gelmiştir.
关键词：Kamusal Mekân; Morfoloji; Sınır; Modern; Postmodern; Göktürk.