文章基本信息

标题：Dış Ticarette Uluslararası Mal ve Piyasa Çeşitlendirmesi: Seçilmiş Ülkeler İçin Kümeleme Analizi
本地全文：下载
作者：Ercan YAŞAR
期刊名称：Isletme ve Iktisat Calismalari Dergisi
印刷版ISSN：2147-804X
出版年度：2019
卷号：7
期号：2
页码：85-106
出版社：Econjournals
摘要：Bu çalışmanın amacı 121 ülkenin dış ticaret kümelerinin dinamik bir haritasını ve tanımlanan kümelerin kilit belirleyicilerini ortaya çıkartmaktır. Çalışmada dış ticaret konusunda mal ve piyasa çeşitlendirmesi performansını belirlemek için bir dizi önemli ticaret değişkenine dayanan kümelenmeler oluşturmak için kümeleme analizi yöntemi uygulanmıştır. Diğer taraftan çalışmada, ticaret kümelerinin zamansal evrimi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla ülkeler, kümeleme analiz tekniklerini kullanarak tanımlanmış, sınıflanmış ve böylece, benzer ticaret modellerine, ekonomik performansa, ticaret yoğunluğuna ve çeşitlendirme seviyesine sahip ülkelerin haritası çıkartılmıştır. Analizi dinamik hale getirmek için, kümeleme analizleri zaman içinde birden fazla noktada gerçekleştirilmiştir. Veri seti 1990'lar ve 2000'ler ve 2015 ve sonrası için üç dönem olarak ele alınmıştır. Böylece elde edilen kümelenmelerin istikrarlı olup olmadığını izleyebilme ve aynı zamanda ticaret modelindeki değişimin ekonomiler arasında yeni kümelenmelerin oluşumuna yol açıp açmadığı belirlenmiştir. Ayrıca gelişmişlik düzeyine göre elde edilen kümelerin farklılaşıp farklılaşmadığı; kişi başına GSMH değişkenine göre değerlendirilmiştir. Ticaret kümelerini belirleyebilmek için İhracat Piyasalarına Giriş Endeksi, Hirschman Herfindahl Piyasa Yoğunlaşma Endeksi, İhracat Ortağı Sayısı, İthalat Ortağı Sayısı, İhraç Edilen Ürün Sayısı, İthal Edilen Ürün Sayısı, Kişi Başına GSMH (2010 Sabit Fiyatlarla US$) gibi değişkenler ekonomik performans, ticaret yapısı ve ticaret politikası benzerliğini ortaya koyabilmek için kullanılmıştır. Sonuç olarak (i) ülkelerin dış ticaretinin mal ve piyasa çeşitlendirmeleri açısından anlamlı bir şekilde farklı gruplara ayrılabileceği görülmektedir. (ii) Ülkeler gösterdikleri ticaret performansına göre zamanla küme değiştirebilmektedir. (iii) En gelişmiş küme olan 5. kümeye 2010 yılında Almanya ve Çin de dahil olarak ABD ile en iyi mal ve piyasa çeşitlendirmesine sahip ülkeler kümesini oluşturmaktadır. (iv) Küme üyeliklerinin yıllar itibariyle istikrarlı olduğu ve bir ülkenin yıllar itibariyle olağan dışı sıçramalar yaşamaması (bir üst ya da bir alt küme geçişlerin olması) başarılı kümeleme analizinin göstergesi olarak görülmektedir. (v) Kümeleme analizi sonucunda ortaya çıkan kümelerin kişi başına GSMH göstergesine göre karşılaştırmaları yapıldığında; daha iyi mal ve piyasa çeşitlendirmesine sahip ülkelerin aynı zamanda, daha yüksek kişi başına GSMH’ya sahip olduğu gözlenmiştir.
关键词：Kümeleme Analizi;İhracat Piyasalarına Giriş Endeksi;Hirschman Herfindahl Piyasa Yoğunlaşma Endeksi;İhracat Ortağı Sayısı;İthalat Ortağı Sayısı;İhraç Edilen Ürün Sayısı