文章基本信息

标题：İlkokul Öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenine İlişkin Metaforları
本地全文：下载
作者：Halil TAŞ
期刊名称：Cumhuriyet İlahiyat Dergisi
印刷版ISSN：2528-9861
电子版ISSN：2528-987X
出版年度：2019
卷号：23
期号：1
页码：29-51
DOI：10.18505/cuid.518013
出版社：Cumhuriyet University
摘要：Bu araştırmada, ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin Din Kültür ve Ahlak Bilgisi dersine ve bu dersin öğretmenine ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla incelemek amaçlanmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik (olgubilim) desen kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılan araştırmanın çalışma grubunu, ilkokul dördüncü sınıfta okuyan 234 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmada veriler, “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi … gibidir/benzerdir; çünkü …”, “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi öğretmeni … gibidir/benzerdir; çünkü …” biçiminde sorulmuş iki sorudan oluşan yapılandırılmış bir formla toplanmıştır. Katılımcıların geliştirdikleri metaforların analizi; verilerin kodlanması ve ayıklanması, örnek metafor imgesi derlenmesi, temaların/kategorilerin geliştirilmesi, verilerin kodlara ve temalara göre düzenlenmesi, verilerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinin yapılması, nicel veri girişlerinin ve analizlerinin yapılması ve bulguların yorumlanması aşamaları dikkate alınarak yapılmıştır. Araştırma sonuçları bir bütün olarak değerlendirildiğinde, ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ile bu dersin öğretmenine ilişkin ortaya koydukları metaforların genelde olumlu yönde olduğu tespit edilmiştir. Özet: Metaforlar, insanların hayatı, içinde yaşadıkları çevreyi, olguları, olayları ve nesneleri nasıl gördüklerini farklı benzetmelerle açıklığa kavuşturmaya çalışan araçlardır. Metafor, herhangi bir şeyi başka bir şeye göre anlamlandırmak veya deneyimlemek olarak da açıklanabilir. Metaforların bireylerin çevrelerini algılamalarına ve karmaşık yapıları aydınlatmalarına yarayan zihinsel imgeler olduğu söylenebilir. Metaforlar soyut olay, olgu, ilke ve kuralları somut ifadeler, örnekler ve benzetmeler kullanarak açıklayan araçlardır. Çok sayıda verinin, bilginin ortaya çıkarılmasını, yorumlanmasını, aktarılmasını, yeni bilginin fark edilmesini sağlaması ve belirsizlikleri ortadan kaldırması metaforların bazı temel işlevleri arasında sayılabilir. Metaforların, karmaşık yapıları anlaşılır kılan, eğitimle ilgili algıları çeşitlendiren, öğretmenlerin rollerini betimleyen, öğretmen ve öğrencilerin eğitime ilişkin görüşlerini ortaya çıkaran benzetim araçları olma özellikleri bulunmaktadır. Bu çalışmada, ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin, deneyimlerine bağlı olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine ve bu dersin öğretmenine ilişkin zihin dünyalarında oluşturdukları algı ve tepkilerinin metaforlar aracılığıyla derinlemesine incelenmesi amaçlanmıştır. Bir ders ve bu dersin öğretmeniyle ilgili üretilen metaforlar, öğrencilerin eğitim-öğretim faaliyetlerine ilişkin algıları hakkında önemli fikirler verme potansiyeli taşımaktadır. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine ve bu dersin öğretmenine ilişkin duygu ve düşünce dünyalarında oluşturdukları anlamları sorgulayarak, eğitim-öğretim uygulamalarına ilişkin bakış açılarının analiz edilmesi hedeflenmektedir. İlkokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ve bu dersin öğretmeni hakkındaki algılarını metaforlar aracılığıyla irdeleyen akademik çalışmaya rastlanmamış olması bu çalışmayı özgün kılmaktadır. Eğitimde öğrencilerin algılarının özellikle ilkokul ve ortaokul dönemlerinde oluştuğu dikkate alındığında, öğrencilerin derslere ve öğretmenlere ilişkin algılarının erken yaşlarda tespit edilmesinin gerekli ve önemli olduğu söylenebilir. Bu çalışmanın, öğrencilerin bir derse ve o dersin öğretmenine ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya koyması bakımından literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırma kapsamında öğrenciler tarafından üretilen metaforların, “nasıl bir öğretmen?” ve “nasıl bir ders?” sorularına verilmiş cevaplar olmasının da araştırmaya ayrı bir önem kattığı düşünülmektedir. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik (olgubilim) desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 234 ilkokul dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmada veriler, iki sorudan (“Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi … gibidir/benzerdir; çünkü …”, “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi öğretmeni … gibidir/benzerdir; çünkü …”) oluşan yapılandırılmış bir form aracılığıyla toplanmış ve araştırmada elde edilen verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Katılımcıların geliştirdikleri metaforların analizi; verilerin kodlanması ve ayıklanması, örnek metafor imgesi derlenmesi, temaların/kategorilerin geliştirilmesi, verilerin kodlara ve temalara göre düzenlenmesi, verilerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinin yapılması, nicel veri girişlerinin ve analizlerinin yapılması ve bulguların yorumlanması aşamaları dikkate alınarak yapılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine ilişkin toplam 46 metafor ürettikleri ve derse ilişkin olarak en sık tekrarlanan metaforun ise “Allah sevgisi” metaforu, olduğu; Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine ilişkin üretilen metaforların 6 kategoride toplandığı ve bu kategoriler içerisinde en yüksek frekansa sahip kategorinin ise “Huzur veren bir ders” kategorisi olduğu belirlemiştir. Katılımcıların Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenine ilişkin olarak ise toplam 52 metafor ürettikleri ve öğretmene ilişkin en sık tekrarlanan metaforun ise “Hoca”, metaforu olduğu; Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenine ilişkin üretilen metaforların 7 kategoride toplandığı ve bu kategoriler içerisinde en yüksek frekansa sahip kategorinin ise “Huzur veren öğretmen” kategorisi olduğu tespit edilmiştir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine ilişkin olarak üretilmiş olan metaforlar, dersin amaçlarının, içeriğinin, öğrenme-öğretme süreçlerinin ve ölçme-değerlendirme faaliyetlerinin birer kare çekilmiş fotoğrafları olarak değerlendirilebilir. Ders hakkında üretilen metaforlar, dersin önemini, öğrenci tarafından ne kadar önemsendiğini, hangi yönünün sevilip sevilmediğini, öğrencilerin derse yönelik istek ve beklentilerini ortaya çıkararak, öğretim programı hazırlayıcıların ve bu konulardaki karar vericilerin dikkatlerinin yönünü belirleyebilir. Bu araştırmada öğrenciler tarafından üretilmiş olan metaforlar, öğrenci gözüyle “nasıl bir ders?” sorusuna verilmiş cevaplar olarak da değerlendirilebilir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenine ilişkin olarak üretilmiş olan metaforlar, öğretmenlerin kim olduklarını, nerede durduklarını, nasıl öğrettiklerini ve nasıl tanımlandıklarını ortaya çıkaran önemli araçlardır. Öğrenciler tarafından üretilmiş olan metaforlar, öğretmenlerin bir başka göz/gözler tarafından tanımlanmaları anlamına gelir ki bu da öğretmenin birçok açıdan kendisinin farkına varmasını ve kendisini daha tarafsız olarak tanımasını sağlayacaktır. Bu araştırmada öğrenciler tarafından üretilmiş olan metaforlar, “nasıl bir öğretmen?” sorusuna verilmiş cevaplar olarak da değerlendirilebilir. Araştırma sonuçları bir bütün olarak değerlendirildiğinde, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ile bu dersin öğretmenine ilişkin ortaya koydukları metaforların genelde olumlu yönde olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, öğrencilerin söz konusu derse ve dersin öğretmenine yönelik olumlu algılara sahip oldukları, hem ders hem de dersin öğretmeni hakkında olumlu düşünceler taşıdıkları söylenebilir. Çok fazla olmamakla birlikte bazı metaforların ve bazı metafor açıklamalarının olumsuz olması, bazı öğrencilerin derse ve dersin öğretmene ilişkin bir kısım olumsuz duygu ve düşüncelere sahip olduklarını da göstermektedir. Öğrencilerin derse ve dersin öğretmenine yönelik olumlu duygu ve düşünceler içerisinde olmalarının başarılarının artmasına önemli oranda etki yaptığı gerçeği dikkate alınarak; Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ve dersin öğretmeni hakkında olumsuz metaforlar üreten öğrencilerin bu yöndeki görüş ve düşünceleri ayrıntılı olarak değerlendirilerek olumsuz algılarının ortadan kaldırılması için gerekli önemler alınmalıdır.
其他摘要：This study seeks to investigate the perceptions of elementary school 4^th grade students related to the lesson and teachers of religious culture and moral knowledge via metaphors. In this study, the phenomenological design, one of the qualitative research designs, was used. Data was analysed through content analysis, and the study group was comprised of 234 elementary school 4^th grade students. The sampling of the study was determined through criterion sampling, which is one of the purposeful samplings. The data of the study were collected via a semi-structured form composed of two questions asked as “Religious culture and moral knowledge lesson is like … because …” and “Religious culture and moral knowledge teacher is like … because …”. The analysis of metaphors was conducted considering the stages including data encoding and extraction, the compilation of sample metaphor image, the development of themes/categories, the configuration of data based on codes and themes, the reliability and validity analyses of data, carrying out quantitative data entries and analyses and interpreting findings of the study. Considering the results of the study as a whole, it was determined that the metaphors developed by elementary school 4^th grade students were largely positive related to the lesson and teachers of religious culture and moral knowledge. Summary: Metaphors are tools that try to clarify how people see life, the environment in which they live, phenomena, events and objects with different metaphors. Metaphor can also be described as meaning or experiencing something according to something else. It can be said that metaphors are mental images that help individuals to perceive their environment and to illuminate complex structures. Metaphors are tools that describe abstract events, facts, principles and rules using concrete expressions, examples and similes. Some of the basic functions of metaphors can be counted in the fact that a large number of data, revealing, interpreting, transferring information, discerning new knowledge and eliminating uncertainties. Metaphors have the characteristics of being simulation tools that make complex structures understandable, diversify perceptions about education, describe the roles of teachers and reveal the views of teachers and students about education. The aim of the current study is to examine the perception and reactions of 4^th grade Elementary School students about the lesson and teachers of Religious Culture and Moral Knowledge through metaphors based on their experiences. The metaphors produced for the teacher and the lesson have the potential to give important ideas about the students' perceptions about educational activities. From this point of view, the aim of this study is to analyse the students’ perspectives about education and teaching practices by questioning the meaning that the students develop in their emotions and thoughts about the lesson and the teacher of Religious Culture and Moral Knowledge. There is no scientific study relating students’ perceptions of Religious Culture and Moral Knowledge lessons and teachers. This makes the current study unique. Considering that the perceptions of the students are formed especially during the elementary and secondary school periods, it can be said that the perceptions of the students about the lessons and teachers at early ages are necessary and important. It is thought that this study will contribute to the literature in terms of students' perceptions about a lesson and the teacher of the lesson by means of metaphors. It is thought that the fact that metaphors produced by the students in the scope of this research are answers to the questions of “what kind of teacher” and “what kind of lesson.” The current study used the phenomenological pattern among qualitative research designs. The study group consists of 234 elementary school 4^th grade students. The study group was determined by criterion sampling method. Data was collected through a structured form consisting of two questions (“Religious culture and moral knowledge lesson is like … because …” and “Religious culture and moral knowledge teacher is like … because …”.) and the data obtained in the research was analysed by content analysis. Analysis of participants’ metaphors was done by taking into account the steps of coding and sorting the data, compiling the sample metaphor image, developing the themes/categories, arranging the data according to the codes and themes, conducting validity and reliability analysis of the data, quantitative data entry and analysis, and interpreting the findings. In the research, it was found out that the students produced 46 metaphors related to the lesson of Religious Culture and Moral Knowledge and the most frequently repeated metaphor related to the lesson was “the love of Allah” metaphor. It was determined that the metaphors produced in the category of the lesson of Religious Culture and Moral Knowledge were gathered in 6 categories and the category with the highest frequency was the category of “Peaceful lesson”. Regarding the teachers of Religious Culture and Moral Knowledge, it was found out that the participants produced 52 metaphors and the most frequently repeated metaphor related to the teacher was the metaphor of “Hoca” ( teacher ). The metaphors produced for the teacher of Religious Culture and Moral Knowledge were gathered in 7 categories and the category with the highest frequency in these categories was “the Peaceful Teacher” category. Metaphors produced in relation to the lesson of Religious Culture and Moral Knowledge can be considered as snapshots of the aims, content, learning-teaching processes and measurement-evaluation activities of the lesson. The metaphors produced about the lesson can determine the direction of the attention of preparers and decision makers in these subjects by pointing to the importance of the lesson, the importance that the student attach to the lesson, their emotions towards the lesson, the students' interests and expectations of the lesson. Metaphors produced by students in this study can be evaluated as answers given to the question of “what kind of lesson?” Metaphors produced about the teacher of Religious Culture and Moral Knowledge are important tools that reveal who the teachers are, where they stand, how they teach and how they are defined. The metaphors produced by the students can be considered as definitions from another point of view, which will enable the teacher to recognize himself/herself in many ways and to recognize him/herself more impartially. In this study, metaphors produced by the students can be evaluated as answers to the question “what kind of teacher?” When the results of the research are evaluated as a whole, it is seen that the 4^th grade students' metaphors about the lesson and teacher of Religion Culture and Moral Knowledge are generally positive. In this context, it can be said that the students have positive perceptions and thoughts about the lesson and the teacher. The less negative metaphors and explanations show that the students also have negative feelings and thoughts about the lesson and the teacher. Considering the fact that students' positive feelings and thoughts about the lesson and the teacher have a significant effect on the success of the students, precautions should be taken to eliminate negative perceptions of the students by evaluating the negative metaphors about the lesson and the teacher of Religious Culture and Moral Knowledge in detail.
关键词：Metafor ; İlkokul ; Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi ; Din Eğitimi ; Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni
其他关键词：Religious Education ; Metaphor ; Elementary School ; Religious Culture and Moral Knowledge Lesson ; Religious Culture and Moral Knowledge Teacher