摘要:Jednym z kierunków optymalizacji procesu treningowego mogą być działania wspomagające. Wspomaganie dotyczy obydwóch składowych procesu treningowego tj. treningu jak i wypoczynku. Wspomagając trening dążymy do zintensyfikowania obciążeń treningowych lub takiego ukierunkowania procesów adaptacyjnych, żeby były w jak największym stopniu zgodne z celami treningu. Przeciwne cele przyświecają stosowaniu metod wspomagających mechanizmy wypoczynkowe. Chodzi tu o przyspieszenie procesów regeneracji i odnowy. Pojęciem tym będziemy określać wszystkie działania zmierzające do przywrócenia pełnej zdolności wysiłkowej zawodnika po pracy. Wspomaganie psychologiczne procesu treningowego może być jednym ze sposobów minimalizacji zakłóceń treningowych, a co za tym idzie powinno być niezbędnym elementem kierowania procesem treningowym sportowców prezentujących najwyższy poziom światowy. Aby przystąpić do usprawniania systemu wspomagania psychologicznego procesu treningowego, a co za tym idzie do poprawy jakości tego systemu konieczne jest dokonanie analizy sytuacji istniejącej. Postanowiono więc zapytać członków polskiej ekipy olimpijskiej udającej się na Igrzyska Olimpijskie w Rio de Janeiro 2016’ o to, jakie sposoby relaksacji przed zawodami akceptują i stosują. Świadomie ograniczono się do technik relaksacji przed startem, gdyż potraktowano te badania jako badania pilotażowe prowadzące do całościowej identyfikacji problemu. Dlatego autorzy pracy formułowali jej cel, jako identyfikacja preferencji zachowań związanych z relaksacją przed startem członków Kadry Olimpijskiej. Aby cel pracy zrealizować postawiono następujące pytania badawcze: • Jakie sposoby relaksacji przed zawodami deklarują i akceptują badani Olimpijczycy? • Czy preferowane sposoby relaksacji przed startem można uznać za racjonalne, zaplanowane i świadomie realizowane? Jako metodę badawczą wykorzystano wywiad pisemny z użyciem ankiety wypełnianej internetowo (on-line). Badanie przeprowadzono przed Igrzyskami Olimpijskimi w Rio de Janeiro 2016’ wśród reprezentantów Polski zakwalifikowanych do udziału w tych igrzyskach. Ankieta składała się z metryczki i 10 pytań, na które respondenci odpowiadali wg skali: zdecydowanie nie zgadzam się, nie zgadzam się, nie mam zdania, zgadzam się i zdecydowanie zgadzam się. Wypełnienie ankiety było dobrowolne i całkowicie anonimowe. W badaniach wzięło 54 uczestników IO Rio de Janeiro 2016’, w tej liczbie 25 osób, to mężczyźni, a 29 osób – kobiety. Spośród badanych 43 sportowców posiadało klasę sportową MM (mistrzowską międzynarodową), a pozostałych 11 klasę sportową M (mistrzowską). Średni wiek badanych, to 27 lat i 5 miesięcy (min – 19 lat, max 38 lat), a staż treningowy średni 13 lat i 5 miesięcy (minimum 5 lat, maksimum 24 lata). W wyniku przeprowadzonych badań okazało się, że: większość badanych Olimpijczyków zna i stosuje trening wizualizacyjny jako sposób na relaksację przed startem ponad 70% akceptuje i stosuje muzykę w relaksacji przedstartowej badani Olimpijczycy bardzo sobie cenią spotkania z przyjaciółmi przed startem aż 70% badanych nie akceptuje i nie stosuje gier komputerowych badani stosują również zabiegi fizjoterapeutyczne w celach relaksacyjnych trzy osoby przyznały się do akceptowania alkoholu, jak środka relaksacji przez zawodami. Generalnie preferowane zachowania sprawiają wrażenie zachowań przypadkowych, nieplanowanych i niekontrolowanych. Postuluje się więc zatem, aby zarówno relaksacja przed zawodami, jak i każde działanie zaliczone do wspomagania psychologicznego było ściśle zaplanowane ze względu na realizowane cele treningowe, precyzyjnie realizowane w całym cyklu treningowym oraz kontrolowane, tak jak to się dzieje w przypadku obciążeń treningowych. Abstract Supportive activities may be one of the ways of the training process optimization. Support involves both components of the training process, i.e. training and rest. The training support is aimed at the training load increase or at such orientation of the adaptation processes to meet the training goals as closely as possible. The different aims lay behind the methods that support the rest mechanisms. It is about increasing the peace of the regeneration and recovery processes. This term describes all activities aimed at restoring the full exercise capacity of the athlete after work. The psychological support of the training process can be one of the ways to minimize training disturbances and it should therefore be an essential part of the training process management in case of the top ranked athletes. To improve the psychological support system of the training process and to improve the system quality, it is necessary to analyze the current situation. That’s why, authors of the paper decided to ask the members of the Polish Olympic team competed at the 2016 Olympic Games in Rio de Janeiro on types of relaxation techniques they accepted and used before the competition. The relaxation techniques were deliberately limited to the pre-start relaxation techniques as the study was treated as a pilot study dedicated to the problem identification. Therefore, the authors of the paper formulated its aim, as the identification of the pre-start relaxation preferences of the Olympic team members . The following research questions were formulated to meet the aim of the study: • What types of the pre-start relaxation techniques are declared and accepted by the Olympians? • Could the preferred pre-start relaxation techniques be considered rational, planned, and consciously implemented? A written interview with an online questionnaire was used as a research method. The study was conducted before the 2016 Olympic Games in Rio de Janeiro, among the representatives of Poland qualified for the Games. The questionnaire consisted of demographics and 10 questions answered by the respondents in accordance with the scale: Strongly disagree, Disagree, Neither agree nor disagree, Agree, and Strongly agree. The survey was voluntary and completely anonymous. The study involved 54 participants of the 2016 Olympic Games in Rio de Janeiro. 25 of them were men, and 29 were women. The 43 athletes had the International Champion title, while the remaining 11 athletic had the Champion title. The average age of the respondents was 27 years and 5 months (min 19 years, max 38 years), and the training period amounted to 13 years and 5 months on average (minimum 5 years, maximum 24 years). The research results show the following: • Most of the investigated Olympians know and apply visualization training as a pre-start relaxation technique, • Over 70% of them accept and apply music during pre-start relaxation, • The Olympians are very appreciative of meeting friends before the start, • As many as 70% of respondents do not accept or use computer games, • The subjects use also physiotherapy as a relaxation technique, • Three people admitted they accept alcohol as a pre-start relaxation technique. Generally speaking, preferred behaviors seem to be accidental, unplanned, and uncontrolled. Therefore, it is recommended that both the pre-start relaxation and all psychological support activities are strictly planned in accordance with executed training objectives, accurately implemented throughout the training cycle, and controlled, as in case of training loads.
关键词:training support; psychological training; training process optimization