摘要:Okuma, bireyin okul döneminde edindiği en önemli alıcı dil becerilerinden biridir ve eğitimin tüm basamakları için kritik öneme sahiptir. Okuma becerisi, yazılı sembollerin şifrelerinin çözümü ve şifresi çözülen bu sembolleri anlamlandırma olmak üzere iki boyuttan oluşmaktadır. Okuma ile ilgili yapılan araştırmaların sonuçları şifrenin hızlı çözülmesi ile (akıcı okuma) anlama arasında yakın bir ilişki olduğunda birleşmektedir. Normal gelişim gösteren bireylerde olduğu gibi zihinsel yetersizliği olan bireyler için de okuma en temel akademik becerilerden birisidir. Okuma, gerek temel eğitimde gerekse daha sonraki öğrenim hayatında öğrenciye gerekli olacak, sadece Türkçe derslerinde değil, Matematik, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Fen ve Teknoloji dersleri gibi diğer derslerde de öğrencinin başarısına yön verecek belirleyici bir beceridir. Bu çalışmada, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan bir özel eğitim beşinci sınıf öğrencisine uygulanan okuma stratejilerinin, öğrencinin akıcı okumasına ve anlama düzeyine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması deseniyle yürütülmüştür. Araştırmanın geçerliği eylem araştırmasının geçerliğini arttırmak için kullanılan ölçütler kullanılarak, güvenirliği ise Miles ve Huberman’ın dış güvenirlik ve iç güvenirlikle ilgili ölçütleri kullanılarak sağlanmıştır. Verilerin toplanması aşamasında Haris ve Sipay (1990), Ekwall ve Shanker (1988)ve May (1986)tarafından geliştirilen ve Akyol (2014) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yanlış Analiz Envanteri”nden yararlanılmıştır. Tüm uygulamalar kamera ile kayıt altına alınmış ve bu kayıtlar analize tabi tutulmuştur. Uygulama sürecinde yankılayıcı ve eşli okuma stratejileri kullanılmıştır. Uygulamaya başlamadan önce yapılan düzey belirleme çalışmasında, öğrencinin okuma sırasında yaptığı hatalar ve anlama sorularından alınan cevaplar “Yanlış Analiz Envanteri” kullanılarak değerlendirildiğinde hata sayının fazla olduğu, kelime tanıma yüzdesi, anlama düzeyi ve sesli okuma beceri yüzdesinin endişe düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Uygulama sırasında uygulanan okuma stratejilerinin hafif derecedeki zihinsel yetersizliği olan öğrencinin akıcı okumasına ve anlama düzeyine etkisine bakıldığında, okuma sırasında yaptığı hatalar ve anlama sorularından alınan cevaplar “Yanlış Analiz Envanteri” kullanılarak değerlendirildiğinde öğrencinin okuma sırasında yaptığı hataların azaldığı, anlama düzeyinin de arttığı bulunmuştur. Uygulamalar sonrasında strateji destekli okuma etkinliklerinin öğrencinin akıcı okumasına ve anlama düzeyine etkisi değerlendirildiğinde, öğrencinin okuma sırasında yaptığı hataların azaldığı, anlama düzeyinin de arttığı endişe düzeyinden öğretim düzeyine çıktığı bulunmuş fakat sesli okuma beceri yüzdesi endişe düzeyinde kalmıştır.
其他摘要:Reading is one of the most important linguistic skills acquired at school and critical for all educational steps. Reading skill has two aspects; decoding written symbols and giving meaning to these decoded symbols. Studies on reading agree that fast decoding (fluent reading) is closely related to comprehension. Reading is one of the most basic academic skills for persons with intellectual disability as well as typically developing persons. Reading is a skill that will be required both in basic education and following educational life and lead students to success not only in Turkish but also other subjects including Maths, Social Studies and Science and Technology. The goal of this study is to evaluate the effects of reading strategies on fluent reading and comprehension level of a 5th grade special education student with mild intellectual disability. The study was performed with activity research pattern, which is one the qualitative study methods. Validity of the study was assessed through measures that are used to enhance validity of activity research while Miles and Huberman’s criteria for internal and external reliability were used for reliability. For data collection, “Error Analysis Inventory” was used, which was designed by Haris and Sipay (1990), Ekwall and Shanker (1988) and May (1986) and adapted to Turkish by Akyol (2014). Every practice was recorded on camera and records were later analysed. Echo and paired reading strategies were used during the study. When the student’s mistakes and responses to comprehension questions were assessed through “Error Analysis Inventory” to determine the student’s level before the study, it was found that there were too many mistakes and comprehension level and oral skills reading were at an alarming level. When the effect of the reading strategy on fluent reading and comprehension level of the student with intellectual disability was assessed through “Error Analysis Inventory” and responses to comprehension questions, it was found that number of mistakes decreased and comprehension level increased. When the effect of the strategy-based reading activities on fluent reading and reading comprehension level of the student was assesses after the activity, it was found that student made fewer mistakes and reading comprehension rose from alarming to learning level but oral reading skill stayed on alarming level.
关键词:Okuma Stratejileri; Akıcı Okuma; Anlama Düzeyi; Hafif Derecede Zihinsel Yetersizlik