文章基本信息

标题：XVIII. Yüzyıla Ait Bir Tıp Yazması Üzerine:Terceme-i Kitâb-ı Ebûbekir Râzî
其他标题：About The 18th Century Medical Manuscript: Terceme-i Kitâb-ı Ebûbekir Râzî
本地全文：下载
作者：Elif KAYA
期刊名称：Journal of Turkish Studies
印刷版ISSN：1308-2140
出版年度：2016
卷号：11
期号：21
页码：229-250
DOI：10.7827/TurkishStudies.10074
出版社：Turkish studies publisher
摘要：Anadolu’da Eski Anadolu Türkçesi döneminden itibaren birçok el yazması eser oluşturulmuştur. Yazma eserler, yazıldıkları dönemin diline, kültürüne, yaşam biçimine ışık tutarlar. Bunlar arasında konuları yönünden özel bir terminolojiye sahip alanlara ilişkin olanlarda karakteristik sözcük kullanımına tanık olmak daha çok mümkün olmaktadır. Bu türden yazma eserler arasında tıp yazmalarının önemli bir yeri vardır. Gerek hastalık adları, tedavi uygulamaları ve bu esnada kullanılan maddeler gerekse anatomi terimleri, bitki adları, eczacılık terimleri, bazı macun ve hap adları açısından zengin olan bu eserler ile ilgili yapılan çalışmalar kültür tarihi ve ilgili diğer alanların araştırmacılarına katkı sağlayacaktır. Anadolu’da kaleme alınan bir kısmı telif, bir kısmı ise tercüme olan tıp konulu eserler üzerinde birçok çalışma yapılmıştır. Ancak XVI. yüzyıl sonrasının, özellikle XVIII. yüzyılda kaleme alınmış tıp yazmalarının araştırmacılar tarafından ihmal edildiği söylenebilir. Bu çalışmada XVIII. yüzyılın ilk yarısında kendisi de bir hekim olan Ali Münşî tarafından tercüme edilmiş Terceme-i Kitâb-ı Ebûbekir Er-Râzî veya Terceme-i Kitâb-ı Ebî Bekr er-Râzî fi’t-tıbb adıyla anılan tıp yazmasının tanıtılması amaçlanmaktadır. Eserin tespit edilen üç nüshası tanıtılıp mütercimi Bursalı Ali Münşî Efendi ve yazarı Ebûbekir er-Râzî hakkında bilgi verildikten sonra Râzî’nin hangi kitabının tercümesi olabileceği tartışılmış ve eserin içeriği, diğer tıp yazmalarından ayrılan yönü, yazımı ile belirgin dil özellikleri hakkında bilgiler sunulmuştur.
其他摘要：In Anatolia, many manuscripts had emerged since Old Anatolian Turkish period. Manuscripts bring light to language, culture, and lifestyle of the period they were written. Among these, it is possible to witness the usage of characteristic words in the manuscripts related to the fields which have spesific terminology in terms of subject. Manuscripts based on medicine play an important role. The studies carried out about these manuscripts, which are full of both the names of diseases, treatment practises and the materials used during treatment and the terms of anatomy and pharmacy, the names of herbs, some theriac and pills will contribute to the researhers of cultural history and other related fields. Up to the present, many studies on the books written in Anatolia regarding medicine, have been carried and some of these books are compilation and the others are translation. However, it can be said that medical manuscripts written after 16th century, especially the ones written in 18th century are neglected by the researchers. This study aims to introduce the manuscript known as Terceme-i Kitâb-ı Ebûbekir Er-Râzî or Terceme-i Kitâb-ı Ebî Bekr er-Râzî fi’t-tıbb and translated in first half of 18th century by Ali Münşî who was a medicus as well. Three copies of the book are detected. They are introduced and information about the writer of the book, Ebûbekir er-Râzî, and the translater of the book, Ali Münşî, are given. Moreover, which book of Razi can the book we studied be is argued and information about context, orthography, significant grammatical points and distinctive features from other medical manuscripts are presented.
关键词：18. yüzyıl Türk dili; Ali Münşî; Terceme-i Kitâb-ı Ebûbekir Râzî; tıp metinleri.
其他关键词：18th century Turkish; Ali Münşî; Terceme-i Kitâb-ı Ebûbekir Râzî; medical texts.