文章基本信息

标题：Türkçede Yeni Sözcük Oluşturma
其他标题：Lexical Innovations In Turkish
本地全文：下载
作者：Özden AKYOL BAL ; Hatice SOFU
期刊名称：Journal of Turkish Studies
印刷版ISSN：1308-2140
出版年度：2014
卷号：9
期号：3
页码：79-89
DOI：10.7827/TurkishStudies.6429
出版社：Turkish studies publisher
摘要：Yeni sözcük oluşturma, dilde belirli bir nesne ya da olay için uzlaşımsal bir terim olmadığında ya da konuşmacı var olan bir terimi hatırlayamadığında kullanılır (Clark, 1991). Bu durumlarda, yeni sözcük oluşturmak için çocukların edinim sürecinde kullandıkları bazı seçenekler vardır. Bunlar, bileşik sözcük yapma, türetme ve dönüşmedir. Clark ve arkadaşları (1981, 1982, 1991, 1993, Clark ve Hecht 1982, Clark, Hecht ve Mulford 1986) yeni sözcük oluşturma için beş ilke önermişlerdir. Bunlar üretkenlik, kalıplaşmışlık ve aykırılık ilkelerinin yanı sıra iki ana ilke olan biçimin basitliği ve anlamsal şeffaflık ilkeleridir. Bu çalışma ana dili Türkçe olan çocukların doğal konuşmalarında geçen yeni sözcükleri bulmayı ve bahsedilen biçimin basitliği ve anlamsal şeffaflık ilkelerinin Türkçe için geçerli olup olmadığını bulmayı amaçlamaktadır. Bunun için, Aksu-Koç'un CHILDES derleminde yer alan enlemesine kesitsel verisi kullanılmıştır. Veri 4 haftalık aralıklarla 2;0 ve 4;8 yaşları arasındaki 33 çocuktan toplanmıştır. Bulgular, farklı yenilik türleri, kelime oluşturma stratejileri ve yaşa göre yeni sözcük oluşturma başlıkları altında yorumlanmıştır. Sonuçlar, öncelikle çocukların eylemlerden çok isim ulamında yeni sözcükler ürettiklerini göstermiştir. Ayrıca, bileşik sözcük oluşturma ve türetmenin yanı sıra üç yeni ulam olan tipik deyiş, değiştirim, ve uydurma ulamlarının olduğu bulunmuştur. Son olarak, Türkçede türetmenin 2;8 yaşında, bileşik oluşturmanın ise ondan daha önce 2;4 yaşında ortaya çıktığı, bunun da biçimin basitliği ve anlamsal şeffaflık ilkelerini desteklediği şeklinde yorumlanmıştır.
其他摘要：Lexical innovations are used when there is no conventional terms for a specific object or event, or when speakers do not remember the conventional term (Clark, 1991). In such cases, children use the options for lexical innovations in the course of acquisition. Three devices are noted for lexical innovations, namely, compounding, derivation, and conversion. Clark and her colleagues (1981, 1982, 1991, 1993, Clark & Hecht 1982, Clark, Hecht & Mulford 1986) propose two main principles for lexical innovations which are simplicity of form and semantic transparency in addition to productivity, conventionality and contrast . This study aims to find the occurrences of lexical innovations in spontaneous speech samples of Turkish speaking children and see if these principles are also valid for Turkish. Aksu-Koc's cross-sectional data on CHILDES corpus in 4-months intervals from 33 children aged between 2;0 and 4;8 was analyzed. Findings were interpreted for different types of innovations, word formation strategies, and lexical innovations over time. The results showed that, first, children produced more innovations in the category of nouns than verbs. Second, three categories emerged in addition to compounding and derivation, which are characteristic expression, substitution, and made-up word category . Lastly, compounding emerged earlier (2;4) than derivation (2;8) in Turkish which was interpreted as a supporting finding for the principles of simplicity of form, and semantic transparency.
关键词：yeni sözcük oluşturma; biçimin basitliği; anlamsal şeffaflık; bileşik sözcük oluşturma; türetme
其他关键词：lexical innovations; simplicity of form; semantic transparency; compounding; derivation