زمینه و هدف: بررسی ذرات،‌ ملکول‌های بیولوژیکی و سایر مواد وارد شده به اتمسفر به عنوان ذرات هوابرد یکی از حوزه‌های تحقیقاتی در علوم بهداشتی به حساب می‌آیند. مراکز تحقیقاتی نگهداری حیوانات (آزمایشگاهی) به دلیل پتانسیل تولید آلاینده‌های هوابرد آزاردهنده (همانند بو) به ویژه در مجاورت مناطق مسکونی- اداری و آموزشی باعث تشدید حساسیت و گاهاً شکایت افراد در معرض می‌شود. در راستای پاسخ به چالش‌ ذکر شده بررسی کمی- کیفی آلاینده‌های منتشره از حیوانخانه دانشگاه علوم پزشکی ایران، به منظور شناسایی و ارزیابی میزان مواجهه محققان و شاغلین با ریسک فاکتورهای شیمیایی اجرا گردید.

روش بررسی: به منظور نمونه‌برداری و ارزیابی آلایندهای موجود در حیوانخانه روش‌های استاندارد ASTM D3686-95 به منظور سنجش مواد آلی فرار ، ASTM D 4490-90 به منظور سنجش آمونیاک، H2S و CO2‌ و روش NIOSH 0500 به منظور سنجش گرد و غبار مورد استفاده قرار گرفت. پس از آماده سازی ست‌های نمونه‌برداری و کالیبراسیون آنها، نمونه‌برداری و آنالیزهای کمی و کیفی لازم انجام گردید.

یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصل، گرد و غبار اندازه گیری شده نیاز به اقدامات کنترلی داشته و نیز حاکی از حضور آلاینده‌های سمی بسیاری از جمله زایلن و تری‌کلرومتان در هر یک از سالن‌های حیوانخانه می‌باشد. این‌درحالی است که نتایج آنالیز کمی این مطالعه، مقدار غلظت هر یک از آلاینده‌های آلی فرار را کمتر از حدمجاز تشخیص داده است. همچنین نتایج بررسی آمونیاک در محل نگهداری حیوانات بزرگ همچون خرگوش بیش از موش‌ها بوده است.

نتیجه گیری: بهره‌برداری مکرر بصورت خواسته و ناخواسته (ناشی از تردد افراد) از تهویه طبیعی و کیفیت و کمیت پاکسازی فضای مورد استفاده توسط بخش خدمات حیوانخانه دانشگاه علوم پزشکی ایران، مهم‌ترین عامل موثر شناخته شده در بهبود کیفیت هوا و کاهش غلظت آلاینده‌های با سمیت بالا در این مرکز شناخته شده است.

Background and aims: Survay of the particulates, biological molecules and other harmful materials which enter into Earth's atmosphere as airborn agents is one of research intrest of health sciences. Animal housing laboratories for producing malodor especially near residential, educational and official areas can cause neighbors complainant. In order to overcome this challenge qualitative and quantitative evaluation of airborn contaminants of Iran university of medical scienses animal housing had been done.

Method: In order to sampling and evaluation of the airborne contaminants in the animal housing the ASTM D3686-95 (for VOCs), ASTM D 4490-90 (for NH3, CO2 and, H2S) and, NIOSH 0500 (for total dusts) standard methods had been used. According to the survey goals apparatus and equipment were prepared and calibrated.

Results: According to the results, the unspesified mixed dusts need controling measures and, also showed the presence of the toxic substances like xylene and ethyl benzene, 1, 2, 3-trimethyl Benzene. However the analyses of these show trace concentration of mixture exposure in the air. High number of animals in the small areas and large animal such as rabbits are responsible for more ammonia production.

Conclusion: More frequently passing through the salons and geographical condition of the building and also natural ventilation of the laboratory all are good methods reducing the concentration of pollutions. In the other hand long times presence of employees in the laboratory could cause reduce sensitively. Nevertheless in order to increase employees and researcher welfare the implementation of general ventilation is recommended