文章基本信息

标题：Zmienność temperatury u spodu sezonowej pokrywy śnieżnej w strefie sporadycznego występowania wieloletniej zmarzliny w Tatrach
本地全文：下载
作者：Bogdan Gądek ; Jan Leszkiewicz
期刊名称：Landform Analysis
印刷版ISSN：1429-799X
电子版ISSN：2081-5980
出版年度：2008
卷号：9
页码：115-119
出版社：Bogucki Wydawnictwo Naukowe
摘要：Pokrywa śnieżna ze względu na swoją niską przewodnośćtermiczną chroni podłoże przed zimowąutratą ciepła. Natomiast jej wysokie albedo i entalpiaprzejścia fazowego ograniczają przepływ ciepła z atmosferydo gruntu podczas roztopów (Zhang 2005).W zależności od bilansu ciepła powierzchni gruntuwieloletnia zmarzlina może rozwijać się zarówno uspodu niskiej, jak i wysokiej sezonowej pokrywy śnieżnej(m.in. Goodrich 1982).Wtym ostatnim przypadkuprzyczyną może być także zimowa cyrkulacja powietrzawewnątrz stoków usypiskowych i lodowcówgruzowych (m.in. Delaloye, Lambiel 2005). O istnieniulubb raku wieloletniej zmarzliny może świadczyćwartość temperatury u spodu pokrywy śnieżnej (BTS– Bottom Temperature of Snow Cover) o grubości>80 cm, zmierzona przed wiosennymi roztopami.Empirycznie ustalone przez Haeberliego (1973)wartości progowe BTS równe –2°C i –3°C sugerująodpowiednio: brak, możliwość istnienia i prawdopodobneistnienie wieloletniej zmarzliny. Metoda BTSzdobyła szerokie zastosowanie w kartowaniu wieloletniejzmarzliny w obszarach górskich (por. Lewkowicz,Ednie 2004), a słuszność jej założeń potwierdziliHoelze i in. (1999) wynikami monitoringutemperatury powierzchni gruntu z wykorzystaniemminiaturowych rejestratorów. Jednak Brenning i in.(2005) wykazali zawodność tej metody ze względu nazmienność BTS w czasie i przestrzeni. W piętrze alpejskimTatr stwierdzono, że pokrywa śnieżna zwyklenie chroni swego podłoża przed zamarzaniem,ale zależnie od swej grubości i gęstości oraz ilościciepła w gruncie zmniejsza amplitudy i wydłuża czasreakcji BTS na zmiany temperatury powietrza. Nawetw przypadku pokrywy śnieżnej mającej przezkilka miesięcy kilkumetrową grubość zarejestrowanopowolne obniżanie się temperatury u jej spodu aż doosiągnięcia minimum pod koniec zimy – także wmiejscach, gdzie wykluczono możliwość cyrkulacjipowietrza w gruncie (Gądek, Kędzia 2008). W artykuleprzedstawiono statystyczną zależność pomiędzytemperaturą powietrza, grubością pokrywy śnieżnej itemperaturą u jej spodu w strefie sporadycznego występowaniawieloletniej zmarzliny w Tatrach orazwyniki modelowania wartości BTS w latach1954–2005 na podstawie danych meteorologicznych.