标题:Rola denudacji odpływowej w kształtowaniu rzeźby małychzlewni na obszarachzastoiskowych(na przykładzie dopływów dolnej Wieprzy)
其他标题:The significance of runoff denudation in the relief evolutionof small catchments in the dammed areas(on the example of tributaries of lower Wieprza)
摘要:Przedmiotem badań autorów jest pięć małych zlewni niewielkich, lewobrzeżnych dopływów dolnej Wieprzyodwadniających fragment niemal płaskiej wysoczyzny morenowej zbudowanej z glin i utworów zastoiskowych. W obrębiezlewni prowadzone są badania wód powierzchniowych oraz wód zasilających wody powierzchniowe (wysięki, wycieki i wodydrenarskie). Łącznie zostało wytypowanych 15 punktów poboru wód powierzchniowych oraz 10 punktów poboru wód zasilającychwody powierzchniowe. W miesięcznych odstępach prowadzone są pomiary przepływu w ciekach oraz pobieranepróbki do analiz. W przypadku wystąpienia w zlewni zjawisk o charakterze ponadprzeciętnym częstotliwość pomiarów jestzwiększana. Na tej podstawie określono zmienność stężenia zawiesiny i rozmaitych jonów, a także wielkość ładunków wynoszonychz badanych zlewni. Wyliczono tempo denudacji odpływowej w badanych zlewniach i porównano je z ustaleniami innychautorów odnoszącymi się do innych małych zlewni nizinnych.
其他摘要:Denudation, according to the most commonly accepted definition, encompasses all surface processes leading togradual lowering and planation of the Earth surface. In the narrow sense, the process is relevant to sloping surfaces and involvesmainly downslope transport ofregolith. As such, it is contrasted with erosion, understood as destructive role ofwaterflowing in concentrated way, as rivers and streams. The bulk of material carried outside the drainage basin (an area drainedby one ofmore streams) is transported through drag or rolling over the bed, in suspension or in solution (real or colloidal).Quantitative estimation ofeach mode oftransport provides an opportunity to establish the rate ofcatchment denudation.This parameter is named runoff denudation and expressed in mass or volume units.Research focused on runoff denudation in the Wieprza valley has been carried out since the beginning of 2006. Nowadays,measurements are carried out within five left-hand tributaries of the lower Wieprza in the vicinity of Stary Kraków andMazowsze (phot. 1). The analyzed drainage basins differ in terms of area, relief and land use. The basins of Jarosławianka(creek no. 5, phot. 1) and Struga Leśna (creek no. 3, phot. 1) are the largest. Process measurements focus on surface waters,groundwater outflows, and drains. On a monthly basis discharges are measured and samples for analysis collected. In thecase of rare meteorological events the frequency of measurement increases.The existing data indicate that denudation rate in the entire Wieprza catchment and in the controlled five small drainage basinsis low and comparable with rates established for other rivers of Przymorze (sub-Baltic) region (Cyberski 1984, Florek 1991), and for small catchments within the limits of the last glaciation (Kostrzewski, Zwoliński 1988a, b, Smolska 1996). It needs emphasizing that denudation rates in the investigated small catchments are lower, or considerably lower, than those established for the drainage basin ofWieprza, despite high gradients ofthe smaller streams and their deeply incised valleys. This means that the upper catchment ofWieprza is an area ofenhanced geomorphic activity. This finding corresponds with the results obtained for the Parsęta river by Kostrzewski and Zwoliński (1988a, b) and Zwoliński (1989).
关键词:denudacja; denudacja odpływowa; Wieprza
其他关键词:denudation; runoff denudation; Wieprza River