文章基本信息

标题：بحثی در نسبت تجربه‌های دینی، عرفانی و هنری
其他标题：The relation of artistic, mystic and religious experiences
本地全文：下载
作者：M Taghavi
期刊名称：Researches in Mystical Literature (Gawhar-i Guya)
印刷版ISSN：2008-3130
电子版ISSN：2476-3292
出版年度：2008
卷号：2
期号：1
页码：113-134
语种：Persian
摘要：یکی از مباحث عمده مربوط به دین در جهان معاصر، بحث از تجربه دینی و عرفانی و تجربه هنری و کمّ و کیف زبان گزارش آن تجارب بوده است. در اغلب این نوشته‌ها، به نقاط مشترک و مشابه پرداخته شده و از تفاوتها کمتر سخن به میان آمده است و همین مسأله به این باور دامن زده است که این حالات و تجارب حاصل آنها (در عرصه دین و عرفان و هنر) از یک جنس هستند. در این مقاله، ضمن اشاره به مفاهیم و تعاریف تجربه‌های دینی و عرفانی، نسبت این تجربه‌ها (شباهتها و تفاوتهای آنها) با تجربه‌های هنری مورد بحث قرار گرفته است. بر اساس آموزه‌های دینی، میان آنچه صاحب تجربه دینی و عرفانی به زبان می‌آورد، با آنچه یک شاعر (‌به معنی مطلق آن و در مقام هنرمندی در عرصه زبان و نه عارف یا حکیمی که عرفان و حکمت را به شعر نقل می‌کند) بیان می‌کند، تفاوتی ماهوی وجود دارد. اگر چنین تفاوتی را نادیده بگیریم، در دین اسلام، اصرار قرآن و پیامبر بر فاصله داشتن وحی از شعر (و همچنین اصرار عارفان برخوردار از ذوق شعری، بر فاصله داشتن از شاعران و حتی بیزاری جستن از شعر) بی‌وجه خواهد بود. بر همین اساس، این مقاله بر این نکته تأکید دارد که در کنار اشتراکات تجربه‌های دینی و عرفانی( مانند، عاطفی و شخصی بودن، غیر اکتسابی بودن، زبان استعاری و متناقض نما) با تجربه‌های هنری، ضروری است به نقاط اختلاف (خاستگاه و آثار متفاوت داشتن، قابل فهم همگانی بودن یا نبودن نسبت آنها با حقیقت و...) این دو حوزه فعالیت ذهنی و روانی و دلالتهای زبانی هر یک نیز پرداخته شود؛ چیزی که در رویکرد دوران مدرن به آن کمتر توجه شده است. این کار می‌تواند بسیاری از شبهه‌ها و قیاسهای نابجا را مرتفع سازد و فاصله‌ای را که دیندار و عارف بر آن پا می‌فشارند، حفظ کند.
其他摘要：One of the main issues with regards to religion in contemporary world is the similarities between religious, mystic, and artistic experiences and the way they are represented in language. Yet, ignoring the differences between these types of experience has caused the belief that all these various states of mind are one and the same. In this paper, after setting forth the definitions and concepts of religious and mystical experiences, we will discuss the relation of these experiences to artistic ones. According to religious doctrines, there is an essential difference between the expressions of a mystic and a poet (in its literal sense, and not the sage or mystic who makes use of poetry to clarify his viewpoints). Ignoring such a difference, the insistence of Holy Quran and prophet Mohammad (peace be upon him) and also some gnostics on the difference between themselves and poets (and even their hatred of poetry) would be untenable. Thus, this paper tends to show that along with similarities between religious (and mystic) experiences and artistic ones (such as their being based on taste, emotion, paradox,…) the differences between these mental activities(such as their different origin, universality of religion, authority of prophet in religion,…) and their linguistic significance should be addressed, too.
关键词：زبان; تجربه; دین; هنر; عرفان; وحی; الهام
其他关键词：Language; experience; religion; art; mysticism; inspiration; divine inspiration