文章基本信息

标题：Kâtip Çelebi'nin Eserlerinde Mesleğinin İzleri
本地全文：下载
作者：Ali APALI
期刊名称：Mehmet Akif Ersoy University Journal of Social Science Institute
电子版ISSN：1309-1387
出版年度：2015
期号：13
页码：1-14
语种：
出版社：Mehmet Akif Ersoy University
摘要：XVII. yüzyıl başlarında yaşayan Kâtip Çelebi sadece içinde bulunduğu çağa değil günümüze kadar başta tarih ve coğrafya alanında olmak üzere birçok eseri ile Osmanlı ve dünya bilim dünyasında yerini almıştır. Osmanlı devletinin duraklama yaşadığı dönemde sadece dini ilimlerle değil aynı zamanda pozitif bilimlere de oldukça ilgi gösteren Çelebi’nin asıl mesleği kâtipliktir. Dolayısıyla günümüzdeki karşılığı ile muhasebeciliktir. Kâtip Çelebi muhasebecilik mesleğindeki bilgi birikimini uzun yıllar geçirdiği seferlerde kazanmıştır. Öyle ki Kâtip Çelebi birçok kendi emsalindeki kâtibin yer almadığı seferlere çok erken yaşlarda katılmış ve hayatının son yıllarına kadar seferler ile sürekli iç içe olmuştur. Namı diğer Hacı Kalfa’nın kâtiplik mesleğinden gelen bilgi ve birikimi eserlerine yansıyarak kendini göstermiştir. Yarım asır bile sürmeyen yaşamında yirmiden fazla eserinin önemli kısmında doğrudan ya da dolaylı yoldan etkilendiği aşikâr olan Kâtip Çelebi’nin günümüze ulaşan anlatılarında hangi konuda ne anlattığından öte nasıl anlattığına dikkat çekmek bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Ancak eserlerinden bir kısmının derli toplu olarak zaten günümüze ulaşamadığı Türk bilgininin bütün eserlerinin ele alınması bu çalışmanın kapsamını aşacağı için daha ziyade coğrafya alanında kaleme alınmış olan, Kitab-ı Cihannüma ve maliye alanında kaleme alınmış olan Düstüru’l-amel li-ıslahi’l-halel isimli eserleri analiz edilmiştir. Bu iki eserden elde edilen sonuçlardan örnekler Kâtip Çelebi’nin kâtipliğinin, dolayısıyla muhasebeciliğinin eserlerine yansıması olarak ortaya konmuştur.