摘要:Celem artykułu jest ukazanie aktywności samorządu miasta Łodzi w obszarze opieki nad dziećmi w latach 1919–1939. Problematyka wsparcia najmłodszych łodzian towarzyszyła miejskim programom społecznym przez cały okres międzywojenny, niezależnie od rządzącej w Łodzi opcji politycznej. Dla realizacji zadań powołano miejski Wydział Opieki Społecznej. Problem badawczy stanowiło zagadnienie, w jaki sposób łódzki samorząd prowadził w mieście politykę opiekuńczą, jakie projekty wysuwano i uskuteczniano, i jaką przybrały one formę. W poszukiwaniu odpowiedzi sięgnięto do materiału źródłowego w postaci prasowego organu władz miejskich, sprawozdań z działalności łódzkiego samorządu oraz prac z okresu międzywojennego, poruszających problem opieki nad dziećmi, również na terenie Łodzi. Zastosowano jakościową analizę materiału źródłowego. W wyniku badań stwierdzono, że przedsięwzięcia władz miejskich mające na celu wsparcie dzieci z ubogich, głównie robotniczych rodzin, dzieci porzucone i/lub osierocone obejmowały dwa kierunki działań: opiekę instytucjonalną, świadczoną w placówkach opiekuńczo-wychowawczych funkcjonujących całodobowo lub przez kilka godzin dziennie, oraz opiekę pozainstytucjonalną (doraźną/tymczasową), uruchamianą w związku z akcjami okresowymi, np. dożywianie, letni wypoczynek, wyposażanie w odzież czy przybory szkolne. W latach 1919–1939 aktywność samorządu miasta Łodzi na polu opieki społecznej obejmowała szeroki wachlarz projektów wytyczanych przez polityków u progu każdej czteroletniej kadencji. Z inicjatywy samorządowców uruchomiono szereg potrzebnych działań pomocowych dla dzieci, co dzisiaj określilibyśmy mianem pomocy społecznej oraz wyrównywania szans życiowych poszczególnych jednostek i grup, sytuując tę aktywność w kręgu zainteresowania współczesnej pedagogiki społecznej.