زمينه و هدف : اختلالات اسکلتی-عضلانی ( MSDs )، يکی از عوامل شايع آسيب های شغلی است که بهطور عمده در کمر، گردن و اندام های فوقانی نمايان ميشود. اين مطالعه با هدف تعيين شيوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و ارزيابی ارگونوميک خطر ابتلا به اين اختلالات در کارکنان يک شرکت پتروشيمی صورت پذيرفت.

  روش بررسی: در اين مطالعه 327 نفر از کارکنان شاغل در يک شرکت پتروشيمی با حداقل يک سال سابقه کار در واحدهای دفتری و عملياتی مورد بررسی قرار گرفتند. در اين مطالعه کارکنان دفتری و عملياتی به علت ماهيت متفاوت کار بهطور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. در مشاغل دفتری ابزار گردآوری داده ها عبارت بودند از پرسشنامهی ويژگی های دموگرافيک، پرسشنامهی نورديک برای تعيين شيوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و چکليست ارزيابی ارگونوميک محيط های کار دفتری. در مشاغل عملياتی ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامهی ويژگی های دموگرافيک، پرسشنامهی نورديک و روش QEC برای ارزيابی ريسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی بودند. تجزيه و تحليل داده ها به وسيلهی نرمافزار SPSS (Ver. 16.0) و با استفاده از آزمون های Mann-Whitney U Chi-square , و نسبت برتری انجام گرفت.

  يافته ها: ميانگين سن و سابقه کار افراد مورد مطالعه بهترتيب برابر با 63/6 ± 2/32 و 01/4 ± 53/5 سال بهدست آمد. شيوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در کارکنان دفتری 1/68 درصد و در کارکنان عملياتی 6/46 درصد تعيين شد. نتايج نشان دادند که شيوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در نواحی گردن، پشت، کمر و زانو در کارکنان دفتری بهطور معنيداری بيشتر از افراد عملياتی است. در ارزيابی بوسيلهی چک ليست ارگونومی در کارکنان دفتری کمترين مقدار شاخص مربوط به ميانگين شاخص پوسچر و ايستگاه کار بهدست آمد. اين بدان معناست که در اقدامات اصلاحی در مشاغل دفتری بهبود پوسچر کار می بايست در اولويت قرار گيرد. در ارزيابی به روش QEC ، 4/38 درصد از کارکنان عملياتی در سطح اولويت اقدام اصلاحی 1، 2/19 درصد در سطح اولويت اقدام اصلاحی 2، 5/31 درصد در سطح اولويت اقدام اصلاحی 3 و 11% در سطح اولويت اقدام اصلاحی 4 قرار گرفتند. در مجموع 5/42% از موارد سطح ريسک بالا و بسيار بالا بوده که نشان دهنده مخاطره آميز بودن شرايط و نياز به اصلاحات در مشاغل عملياتی ميباشد. بر اساس نتايج بهدست آمده، مجموعهای از اقدامات اصلاحی انجام گرفت.

  نتيجهگيری: شيوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در نواحی مختلف بدن در کارکنان دفتری نسبت به کارکنان عملياتی بهطور معنيداری بيشتر است. در بهبود شرايط کار و اقدامات اصلاحی در افراد مورد مطالعه، توجه به ريسک فاکتورهای نواحی کمر، گردن، پشت، زانو، شانه و مچ دست بهعلت شيوع بالا در اين نواحی اهميت دارد.

  Background and aims:Musculoskeletal disorders (MSDs) are one of the most common causes of occupational injuries that appear in back , neck and upper limb mainly . This study was conducted with the objectives of determination of prevalence rate of MSDs and ergonomics assessment of the risk of MSDs in workers of a petrochemical company .

  Methods: In this study, 327 randomly selected workers in a petrochemical compan y with at least one year work experience in office and operational units participated . O ffice and operational staff were studied separately d ue to different nature of their works. In office jobs, data were gathered using demographic questionnaire, Nordic musculoskeletal disorders questionnaire (NMQ) and ergonomics checklist for assessment of working conditions. In operation jobs, demographic questionnaire, NMQ and QEC method were applied to collect the required data. Data were analyzed using statistical tests including t-test, Chi-square and test of proportion by SPSS software (Version 16.0).

  Results:Means of age and job tenure of study subjects were found to be 32.2±6.63 and 5.53±4.01 years , respectively . Prevalence rates of MSDs in office and operation staff were 68.1 % and 46.6%, respectively . The r esults showed that the prevalence of musculoskeletal disorders in neck , back , low back and knees in the office staff were significantly higher than those of operational workers. Working condition assessment by the checklist in office staff revealed that the lowest index wa s related to posture and workstation . This means that in the corrective program improving working posture should be considered as a priority . The results of assessment of physical exposure to musculoskeletal risks by QEC technique among operational workers showed that in 38.4% of workers studied, the level of exposure to musculoskeletal risks was in Action L evel (AC) 1, 19.2 % in AC 2, 31.5 % in AC 3 and 11% in AC 4. Totally, in 42.5% of workers studied, the level of exposure to musculoskeletal risks was high or very high. This indicated that the jobs and working conditions in the operational units were conducive for developing MSDs and needed corrections. Based on the results, some interventional measures were implemented.

  Conclusions:The prevalence of musculoskeletal in the office staff wa s significantly higher than that of operational subjects. In working conditions improvement, taking risk factors of lower back , neck , upper back , knee , shoulder and wrist into consideration seemed essential.