文章基本信息

标题：کاربرد ارسال پيامک برای بيماران اعصاب و روان
其他标题：Sending Short Message System (SMS) for Mental Health Patients
本地全文：下载
作者：Shahrzad Mazhari
期刊名称：Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology
印刷版ISSN：1735-4315
电子版ISSN：2228-7515
出版年度：2013
卷号：19
期号：2
页码：156-157
语种：Persian
出版社：Tehran University of Medical Sciences
摘要：طی سال‌های اخير فناوری اطلاعات و ارتباطات به بالابردن کيفيت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی کمک شايانی کرده و در موارد بسياری برای برقراری ارتباط بهتر و مؤثرتر ميان پزشکان و بيماران استفاده شده است. پزشکی از راه دور1، استفاده از پست الکترونيک وسيستم‌های پشتيبان تصميم‌گيری بالينی مثال‌هايی از اين دست هستند. در حوزه روانپزشکی نيز فناوری‌های نوين می‌توانند کاربردهای بسيار مؤثری در ارتقای سطح خدمات داشته باشند (1، 2). يکی از کاربردهای فناوری در حوزه پزشکی استفاده از پيامک2 (SMS) است که می‌تواند کاربردهای متعددی در حوزه بهداشت و پزشکی داشته باشد. در نوشته حاضر تلاش شده است ضمن اشاره به تجربه‌های کسب‌شده و منابع معتبر چاپ‌شده در اين حوزه، به‌طور اختصاصی به اين موضوع پرداخته شود که آيا در حوزه روانپزشکی نيز می‌توان برای برقراری ارتباط مؤثرتر ميان بيماران و روانپزشکان از پيامک استفاده نمود و چه چالش‌هايی می‌تواند در اين ارتباط وجود داشته باشد؟ يکی از کاربردهای پيامک در حوزه پزشکی، ارسال يادآور به بيماران برای حضور به‌موقع در کلينيک است. يافته‌های پژوهشی در اين خصوص نشان‌گر تأثير قابل توجه پيامک در کاهش ميزان فراموشی و مراجعه نکردن به کلينيک است (5-3). از ديگر کاربردهای پيامک می‌تواند يادآوری مصرف به‌موقع دارو به بيماران باشد. يکی از مشکل‌هايی که می‌تواند باعث شکست درمان يا پاسخ ناقص به درمان شود، فراموشی بيماران در مصرف به‌موقع دارو يا مصرف نامنظم آن است. بررسی‌های انجام شده در مورد بيماری‌هايی مانند ديابت، آسم و سل نشان‌گر تأثير استفاده از پيامک در مصرف صحيح و به‌موقع دارو (نسبت به گروه کنترل) بوده است (8-6). مرور منابع با موضوع استفاده از پيامک در حوزه روانپزشکی نشان‌گر سودمند بودن آن است. تعداد منابع در اين حوزه بسيار کم است، ولی وجود شواهدی از مؤثربودن استفاده از پيامک در ساير رشته‌های پزشکی، ضرورت تفکر و شروع پژوهش در مورد استفاده از پيامک در حوزه روان‌پزشکی را می‌رساند. در جست‌وجوی انجام شده در pubmed تنها چند مقاله با موضوع استفاده از پيامک در حوزه روانپزشکی يافت شد که در سه زمينه انجام شده بودند: يادآوری زمان ويزيت پزشک، يادآوری مصرف دارو و تأثير بر رفتار و عملکرد فرد. هم‌خوان با يافته‌های مربوط به ساير حوزه‌های پزشکی، يک بررسی جامع در شهر لندن نشان داد فرستادن پيامک در دو نوبت پنج و هفت روز يا سه و هفت روز پيش از ويزيت، سبب کاهش حضورنيافتن بيماران برای ويزيت روانپزشکی می‌شود (9). در پژوهش ديگری تأثير ارسال روزانه پيامک يادآور مصرف دارو، به مدت سه ماه، در ميزان مصرف منظم دارو3 در بيماران مبتلا به اسکيزوفرنيا بررسی شد. يافته‌ها نشان داد ميزان مصرف منظم دارو در گروه دريافت‌کننده پيامک بيش از گروه کنترل بود (10). با توجه به اين‌که بيشتر افراد دست‌کم يک خط تلفن همراه دارند و استفاده از آن بسيار فراگير است، در بيشتر نقاط کشور تلفن‌های همراه در دسترس هستند و به‌ويژه برای دريافت پيامک مشکلی ندارند و سامانه‌های اينترنتی متعددی وجود دارد که می‌توانند ارسال به‌موقع پيامک به بيماران را به‌صورت خودکار انجام دهند و فقط کافی است که به‌موقع و فقط برای يک‌بار برنامه‌ريزی شوند، کاربرد پيامک در حوزه روانپزشکی منطقی به‌نظر می‌رسد. از سوی ديگر مهم‌ترين چالش اين حوزه مسائل مربوط به ايمنی و محرمانه ماندن امور است. بسيار مهم است که روانپزشکان مطمئن شوند پيامک‌های ارسالی آنان برای بيماران، در قالب يک سيستم مطمئن و ايمن ارسال می‌شود که امکان خطا در ارسال آن‌ها بسيار کم است (11، 12). راهکارهای پيشنهاد شده برای حل اين مشکل عبارتند از: 1) استفاده از پايگاه‌های پست الکترونيک ويژه که برای اين نوع مکاتبات طراحی و پياده‌سازی شده‌اند و از درجه امنيت بالايی برخوردارند و 2) استفاده از نرم‌افزارهايی که متن را به‌صورت رمزنگاري1 ميان فرستنده و گيرنده مبادله می‌کنند. در اين صورت حتی در صورت دسترسی ساير افراد به متن مورد مکالمه، امکان فهم آن وجود ندارد. چالش بعدی هزينه‌های ارسال پيامک است. در اين خصوص گفتنی است پيامک‌هايی که با سامانه‌های اينترنتی ارسال می‌شوند، هزينه بسيار پايينی دارند، که حتی در صورت ارسال تعداد بسيار زياد پيامک در طول ماه، کل هزينه بالا نيست و بنابراين می‌تواند به‌وسيله خود روانپزشکان پرداخت شود. به احتمال زياد بسياری از روانپزشکان در صورت اطمينان از تأثير مثبت ارسال پيامک و نتيجه گرفتن بيماران از درمان، حاضر خواهند بود اين هزينه را پرداخت کنند. هم‌چنين می‌توان هزينه را از خود بيمار دريافت کرد، که مبلغ کل آن برای يک بيمار در طول يک ماه ممکن است به اندازه نيمی از هزينه يک ويزيت تخصصی نباشد. در نتيجه‌گيری می‌توان گفت ارسال پيامک يک تکنولوژی به‌نسبت ارزان قيمت و بسيار در دسترس برای بيشتر مردم کشور ماست. تجربه‌های متعدد ديگر کشورها نشان می‌دهد اين فناوری می‌تواند نقش به‌سزايی در کمک به بيماران، به‌ويژه در حوزه روانپزشکی داشته باشد. انجام پژوهش‌هايی در اين حوزه، نياز مقطع فعلی است.
其他摘要：Letter to the Editor
关键词：پيامك; بيماران; اعصاب و روان
其他关键词：Short Message System (SMS); Mental Health Patients